افزایش ۵۲ درصدی قیمت نان در تهران، سبب نارضایتی شهروندان شده و اختلاف محسوس بین نرخ مصوب و قیمت‌های واقعی نانوایی‌ها مشاهده می‌شود.
در ماه‌های اخیر نرخ نان در تهران با رشد چشمگیری مواجه شده است.
تا چندی پیش، قیمت واحدی برای انواع نان لواش، سنگگ، تافتون و بربری تعیین شده بود، اما اکنون قیمت‌ها توسط اتحادیه‌های نانوایی مشخص و نرخ‌های ارائه‌شده در عمل با ارقام مصوب اختلاف دارد.
برای نمونه، نرخ مصوب سنگک با چانه ۶۰۰ گرمی مبلغ ۷ هزار و ۶۰۰ تومان تعیین شده است، اما طی سال گذشته کمترین قیمت فروش این نان در سطح شهر ۱۰ هزار تومان گزارش شده و در سال جاری نرخ آن افزایش بی‌سابقه‌ای داشته است؛ به طوری که برخی نانوایی‌ها سنگک را با قیمت ۵۰ هزار تومان و با ادعای عرضه دو رو خشخاشی می‌فروشند. اغلب نانوایی‌ها در سطح شهر تهران فقط سنگک کنجدی با قیمتی حدود ۳۰ هزار تومان یا اندکی کمتر و بیشتر ارائه می‌دهند و نان سنگک ساده تقریباً از بین رفته است.
سایر انواع نان مانند لواش با قیمت یک هزار و ۲۵۰ تومان، بربری کنجدی ۲۰ هزار تومان، بربری ساده ۱۵ هزار تومان و تافتون حدود یک هزار و ۵۰۰ تومان عرضه می‌شود. این نرخ‌ها در مناطق مختلف تهران متفاوت است و هرچه به مناطق شمالی شهر نزدیک‌تر شویم قیمت‌ها رشد بیشتری دارند، در حالی که در مناطق جنوبی با نرخ کمتری قابل تهیه‌اند.
در اوایل مردادماه امسال، افزایش نرخ ۵۲ درصدی نان موجب چالش جدی برای شهروندان شده است. در حال حاضر نان سنگک با قیمت ۱۰ تا ۱۵ هزار تومان نیز نایاب است و خانواده‌ها ناچارند نان مورد نیاز خود را با نرخ ۲۰ تا ۵۰ هزار تومان خریداری کنند؛ در حالی که نرخ اتحادیه بسیار پایین‌تر اعلام شده است.
چند نرخی بودن قیمت نان مسیر تخلفات را افزایش داده و برخی نانوایی‌ها از این وضعیت سوءاستفاده می‌کنند. همچنین ضعف نظارت‌های لازم، کیفیت نان عرضه‌شده را کاهش داده است. برخی نان‌های سنگک با چانه‌های کوچک‌تر از میزان استاندارد عرضه می‌شوند و دیگر خبری از سنگک‌های سنتی نیست که در گذشته رایج بودند.
بر اساس تصمیم کارگروه تنظیم بازار استانداری تهران در ۱۲ مرداد سال جاری، نرخ نان با جزئیات زیر اعلام شده است:
- سنگک سنتی با وزن ۶۰۰ گرم، ۷ هزار و ۶۰۰ تومان
- بربری با وزن ۵۵۰ گرم، ۵ هزار و ۳۵۰ تومان
- لواش با وزن ۱۳۰ گرم، یک هزار و ۴۰۰ تومان
- تافتون ماشینی با وزن ۲۰۰ گرم، ۲ هزار تومان
- تافتون تنوری با وزن ۳۲۰ گرم، ۲ هزار و ۳۰۰ تومان
- نان خراسانی تنوری با وزن ۲۷۰ گرم، سه هزار و ۷۵۰ تومان
- قیمت هر واحد کنجد، ۲ هزار تومان
سال گذشته نیز نرخ‌گذاری برای نان‌های سنتی یارانه‌ای در تهران به شرح زیر انجام شده بود:
- سنگک ساده، ۵ هزار تومان
- بربری ساده با آرد نوع یک، ۲ هزار و ۵۰۰ تومان
- بربری ساده با آرد نوع دو، ۳ هزار و ۵۰۰ تومان
- لواش نوع یک، ۷۰۰ تومان
- لواش نوع دو، ۹۰۰ تومان
- تافتون سنتی با آرد نوع یک، یک هزار و ۲۶۰ تومان
- تافتون با آرد نوع دو، یک هزار و ۵۰۰ تومان
- تافتون ماشینی با آرد نوع یک، ۸۵۰ تومان
- تافتون ماشینی با آرد نوع دو، یک هزار و ۲۰۰ تومان
استاندار تهران اعلام کرد که برخی از شهرستان‌های استان در دوران جنگ تا پنج برابر ظرفیت معمولی جمعیت جذب کردند و تامین اقلام اساسی از جمله نان در این شرایط بسیار دشوار بوده است. با دستور ریاست‌جمهوری، ستادهای تنظیم بازار فعال شدند و نانوایی‌ها سه شیفته کار کردند. به نانوایی‌هایی که با وجود دریافت آرد یارانه‌ای فعالیت خود را متوقف کردند، رسیدگی شد و سهمیه ۱۳۷ واحد متخلف لغو شد.
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری تهران از اعلام نرخ‌های جدید نان، قطع سهمیه ۱۳۷ نانوایی متخلف و آغاز نظارت ویژه بر حوزه آرد و نان خبر داد و افزود که از اوایل مردادماه قیمت انواع نان ۵۲ درصد افزایش یافته است و نرخ‌های رسمی در سامانه نانینو ثبت شده‌اند. در شهرستان‌های اطراف تهران نیز افزایش قیمت نان ۴۲ درصد بوده است. همچنین نانوایی‌های آزادپز، به دلیل استفاده از آرد آزاد، با توجه به افزایش قیمت‌ها در طول سال نرخ خود را افزایش داده‌اند.
او یادآور شد در حالی که نانوایی‌ها ملزم به رعایت نرخ سال گذشته تا زمان ابلاغ رسمی قیمت جدید بودند، برخی نانوایان این قانون را رعایت نکردند و همین موضوع سبب برخورد جدی و قطع سهمیه ۱۳۷ نانوایی متخلف شد. همچنین رئیس اتحادیه مربوطه نیز برکنار شد.
مشکلات کیفیت، کوچک شدن چانه نان و عرضه نان روز با آرد یارانه‌ای همچنان باقی مانده است. موضوع تک نرخی شدن نان هم از سوی رئیس اتاق اصناف مطرح شده و تأکید بر این است که چند نرخی بودن مانع نظارت و باعث ایجاد رانت می‌شود، زیرا برخی نانوایان آزادپز و برخی با نرخ دولتی فعالیت دارند.
به گفته رئیس اتاق اصناف تهران، نرخ نان باید مانند حقوق کارمندان در ابتدای سال تعیین و اجرا شود تا از ضرر نانوایان دولتی جلوگیری شود. همچنین نرخ نان پس از بررسی میدانی و محاسبه هزینه‌های جاری، مالیات، دستمزد نیروی کار، آب، برق و گاز در کمیسیون نرخ‌گذاری اتاق اصناف تعیین شده و برای تصمیم‌گیری نهایی به دستگاه‌های مسئول اعلام می‌شود.
در شرایطی که نرخ نان در طول سال چندین‌بار افزایش یافته و همچنان چند نرخی بودن مشکل عمده تخلفات است، این سوال مطرح است که چرا با وجود افزایش ۵۲ درصدی نرخ نان، کیفیت آن کاهش یافته، چانه آن کوچک‌تر شده و با آرد یارانه‌ای همچنان نان با نرخ روز به مردم عرضه می‌شود؛ مشکلات ساختاری که تأثیر منفی بر روند قیمت‌گذاری نان در تهران گذاشته است.
در نهایت وضعیت قیمت نان در تهران به گونه‌ای است که حتی نرخ امروز در یک نانوایی با نرخ فردا یا با نانوایی دیگر تفاوت دارد و شهروندان همچنان با چالش افزایش قیمت، کاهش کیفیت و تنوع نرخ در سطح شهر روبرو هستند.
