یکی از الزامات مهم در سیاست‌گذاری‌های مسکن، مالیات و خدمات اجتماعی که در سال‌های اخیر اتفاق افتاده، ثبت دقیق اطلاعات سکونتی شهروندان در سامانه ملی املاک و اسکان یا به اختصار «سماس» است. این سامانه با هدف شفاف‌سازی وضعیت اقامت و مالکیت واحدهای مسکونی راه‌اندازی شده است، اما با این حال بسیاری از مالکان و مستأجران هنوز با مراحل ثبت‌نام، مدارک لازم و خطاهای رایج این سامانه آشنایی کامل ندارند.
ما در این راهنما تلاش کرده‌ایم که به‌صورت گام‌به‌گام، نحوه ثبت‌نام در سامانه سماس، اصلاح اطلاعات و رفع خطاهای متداول را به شما آموزش دهیم تا شما بتوانید با اطمینان و بدون ابهام، ثبت‌نام خود را تکمیل کنید.
چرا ثبت‌نام در سامانه املاک و اسکان اهمیت دارد؟
هدف از ثبت‌نام در سامانه املاک و اسکان، شفاف‌سازی وضعیت سکونت، شناسایی خانه‌های خالی و ایجاد بانک اطلاعاتی دقیق از املاک کشور است. توجه داشته باشید که ثبت‌نام در سامانه املاک تاثیر مهمی در بهبود خدمات عمومی و کمک به سیاست‌گذاری‌های هوشمندتر در حوزه مسکن دارد.
از جمله مزایای ثبت‌نام در سماس عبارت‌اند از:
- مشخص‌شدن وضعیت اقامتگاه اصلی یا اقامتگاه فرعی شما؛
- امکان ارائه بهتر و دقیق‌تر خدمات از سوی دولت در حوزه مسکن؛
- دسترسی به برخی خدمات بانکی و بیمه‌ای با سهولت بیشتر؛
- و… .
چه کسانی باید در سامانه املاک و اسکان ثبت‌نام کنند؟
وزارت راه و شهرسازی در اطلاعیه‌ای رسمی اعلام کرده است که کلیه سرپرستان خانوار اعم از مالک و مستأجر، موظف‌اند اطلاعات اقامتگاه خود را در سامانه سامانه ملی املاک و اسکان (سماس) ثبت کنند.
مشمولین اصلی ثبت‌نام در این سامانه عبارت‌اند از:
- مالکین املاک مسکونی، چه دارای سند رسمی و چه دارای قولنامه یا سند عادی؛
- مستاجرانی که محل اقامت آنها بر اساس قرارداد اجاره تعیین شده؛
- افراد ساکن در خانه‌های سازمانی، اداری یا خوابگاه؛
- کسانی که بیش از یک ملک دارند.
مدارک لازم برای ثبت‌نام در سماس
با توجه به تفاوت مالکیت صاحبان ملک و مستاجران، مدارک لازم برای ثبت‌نام آنها در سماس نیز متفاوت است.
مدارکی که مالکین برای ثبت‌نام در سماس نیاز دارند،عبارت‌اند از:
- کد ملی و شماره تلفن همراه مالک؛
- اطلاعات سند یا قولنامه ملک (شامل نوع سند، شماره و تاریخ)؛
- کد پستی ملک؛
- در صورت اجاره دادن ملک: کد رهگیری قرارداد اجاره.
مدارک لازم برای ثبت‌نام مستاجرین در سامانه املاک و اسکان کشور نیز به شرح زیر است:
- کد ملی و شماره تلفن همراه مستأجر
- کد پستی محل سکونت
- شماره قرارداد اجاره یا کد رهگیری قرارداد
- تاریخ شروع و پایان قرارداد اجاره
مراحل ثبت‌نام در سامانه املاک و اسکان
برای ثبت‌نام در سماس، کافیست به آدرس اینترنتی https://amlak.mrud.ir مراجعه و مراحل زیر را به ترتیب طی کنید:
- وارد صفحه اصلی سامانه شوید و گزینه «ورود به سامانه» یا «ورود با درگاه دولت من» را انتخاب کنید؛
- کد ملی و شماره تلفن همراه خود را وارد کنید (شماره همراه باید به نام همان فرد باشد)؛
- کد تایید پیامکی را را وارد کنید تا هویت شما تایید شود؛
- پس از ورود، باید مشخص کنید که به‌عنوان مالک، مستاجر یا نماینده مالک اقدام می‌کنید؛
- اگر مستأجر هستید، گزینه شخص دیگری مالک است را انتخاب کنید؛
- اطلاعات ملک که شامل کد پستی دقیق، نوع کاربری ملک (مسکونی، اداری، تجاری)، وضعیت سکونت (مالک ساکن، اجاره دهنده، اجاره‌نشین، خالی) می‌شود را وارد کنید؛
- اگر مالک هستید، لازم است اطلاعات سند یا قولنامه را نیز ثبت کنید (نوع سند، شماره سند، شناسه یکتا)؛
- هر فرد باید یک اقامتگاه را به‌عنوان «اقامتگاه اصلی» مشخص کند (سایر املاک تحت مالکیت یا سکونت وی به‌صورت «غیر اقامتگاه اصلی» ثبت می‌شوند)؛
- در انتها، دوباره تمامی اطلاعات را مرور و بازبینی کنید و سپس گزینه «ثبت نهایی» را انتخاب کنید؛
- پس از ثبت، رسید دیجیتال یا شناسه ثبت دریافت شده و در پنل کاربری قابل مشاهده خواهد بود.
نحوه ثبت‌نام مالکین در سماس
درصورتی‌که مالک یک یا چند ملک هستید، برای ثبت‌نام در سامانه املاک و اسکان باید اطلاعات هر ملک را جداگانه وارد کنید. توجه داشته باشید که:
- اگر ملکتان دارای سند رسمی است، باید شماره دفترخانه و شماره سند را در سامانه ثبت کنید؛
- درصورت قولنامه‌ای بودن، تنها وارد کردن اطلاعات قولنامه و کد پستی ملک برای ثبت‌نام کافیست؛
- اگر ملک خود را اجاره داده باشید، باید وضعیت سکونت ملک را اجاره‌ای انتخاب کرده و اطلاعات مستاجر را نیز وارد کنید.
نحوه ثبت‌نام مستاجران در سامانه املاک و اسکان
همان‌طور که گفتیم، مستاجران نیز باید در سماس ثبت‌نام کنند. وقتی مراحل ثبت‌نام در سامانه املاک و اسکان از طرف مستاجر تکمیل شد، مالک باید این اطلاعات را تایید کند تا ثبت نهایی انجام شود. لازم به ذکر است که اگر قرارداد اجاره تمدید شده باشد، مستاجر باید از بخش ویرایش ملک/اقامتگاه وارد شود و تاریخ شروع و پایان قرارداد را به‌روزرسانی کند.
نحوه ثبت و ویرایش کد پستی و اطلاعات ملک
کد پستی یکی از اصلی‌ترین اطلاعات لازم برای ثبت‌نام در سامانه املاک و اسکان کشور است. اگر کد پستی را اشتباه وارد کرده باشید، حتما باید آن را ویرایش و اصلاح کنید تا خطای ایجاد‌شده در سامانه برطرف شود. برای این کار کافیست وارد بخش مدیریت املاک شوید و گزینه ویرایش اطلاعات را انتخاب کنید تا داده‌ها اصلاح شوند.
ارتباط ثبت‌نام سماس با خدمات بانکی و بیمه‌ای
شاید برایتان جالب باشد که پس از راه‌اندازی سماس، ثبت اطلاعات اقامتگاه در این سامانه به یکی از پیش‌شرط‌های مهم برای دریافت خدمات بانکی و بیمه‌ای تبدیل شده است. بر اساس بخشنامه‌های بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، ارائه خدمات بانکی از جمله افتتاح حساب، صدور دسته‌چک، اعطای تسهیلات یا ابزارهای پرداخت، منوط به ثبت و تطابق کدپستی محل سکونت با داده‌های موجود در سماس است. همچنین، طبق اطلاعیه‌های رسمی وزارت بیمه کشور، صدور بیمه‌نامه در بسیاری از رشته‌های بیمه‌ای نیز از قبیل بیمه آتش‌سوزی، صرفا پس از استعلام و تایید کدپستی ملک از طریق سماس، امکان‌پذیر خواهد بود.
حتما به این نکته توجه داشته باشید که ثبت‌نام در سامانه ملی املاک و اسکان کشور، به‌تنهایی به معنای دریافت فوری خدمات بانکی یا بیمه‌ای نیست؛ بلکه یکی از الزامات قانونی و فنی است که قبل از آن باید انجام شده باشد.
مشکلات متداول در ثبت‌نام سماس و راه‌حل آنها
| خطا یا مشکل | دلیل احتمالی | راه‌حل پیشنهادی |
| ورود ناموفق به سامانه | شماره تلفن ثبت‌نشده به نام کاربر | تغییر شماره همراه در اپراتور یا استفاده از شماره معتبر |
| تایید نشدن اطلاعات ملک | مغایرت کد پستی با آدرس واقعی | بررسی کد پستی در سایت پست |
| عدم تایید اقامتگاه مستاجر | مالک هنوز تایید نکرده است | تماس با مالک و درخواست تأیید |
| خطا در ثبت ملک دوم | تکراری بودن اطلاعات ملک | حذف رکورد قبلی و ثبت مجدد |
| بارگذاری نشدن اطلاعات | شلوغی سرور | استفاده از مرورگر کروم در ساعات غیرپیک |
نکات مهم برای ثبت‌نام موفق
- از مرورگر به‌روز استفاده کنید (ترجیحاً کروم یا فایرفاکس)؛
- پیش از ثبت، از صحت کد پستی و شماره سند اطمینان حاصل کنید؛
- اطلاعات را به‌صورت دقیق و بدون حذف صفرها وارد نمایید؛
- پس از ثبت، حتماً از اطلاعات خود نسخه پشتیبان یا اسکرین‌شات بگیرید؛
- از بخش «پروفایل کاربر» می‌توانید اقامتگاه اصلی خود را مشاهده و در صورت لزوم تغییر دهید.
اگر در سامانه املاک و اسکان ثبت‌نام نکنیم چه می‌شود؟
بر اساس اعلام وزارت راه و شهرسازی، عدم ثبت اطلاعات ملک ممکن است در آینده منجر به:
- اعمال مالیات بر خانه‌های خالی؛
- محدودیت در دریافت برخی خدمات بانکی؛
- و دشواری در تمدید بیمه‌نامه‌های وابسته به نشانی ملک شود.
به همین دلیل توصیه می‌شود ثبت‌نام خود را به‌صورت کامل انجام دهید تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری شود.
جمع‌بندی
ثبت‌نام در سامانه املاک و اسکان (سماس)، علاوه بر اینکه یک الزام قانونی است، مزایای متعددی برای شفافیت مالکیت و دسترسی آسان‌تر به خدمات عمومی دارد.
در این مطلب تلاش کردیم مراحل ثبت‌نام را به‌صورت دقیق و کاربردی توضیح دهیم تا بتوانید بدون نیاز به واسطه، اطلاعات خود را به‌درستی وارد کنید.
برای شروع فرایند ثبت‌نام، کافی است وارد سایت رسمی سامانه املاک و اسکان به نشانی amlak.mrud.ir شوید و مراحل را طبق این راهنما دنبال کنید.
سوالات متداول
۱. آیا ثبت‌نام در سماس برای همه اجباری است؟
بله، تمام مالکان و ساکنان باید اقامتگاه اصلی خود را در سامانه ثبت کنند.
۲. اگر اطلاعات ملک اشتباه وارد شود، چه باید کرد؟
می‌توانید از بخش «ویرایش ملک» اطلاعات را اصلاح کرده و مجدداً ذخیره نمایید.
۳. آیا مستاجران هم باید ثبت‌نام کنند؟
بله، مستاجران باید محل سکونت خود را ثبت کنند تا مالک بتواند آن را تایید کند.
۴. آیا ثبت‌نام در سماس برای دریافت دسته‌چک الزامی است؟
در برخی موارد، بانک‌ها از اطلاعات ثبت‌شده در سماس برای تایید نشانی استفاده می‌کنند.
۵. آیا قبضیار خدمات ثبت‌نام ارائه می‌دهد؟
خیر، قبضیار صرفاً یک وب‌سایت اطلاع‌رسانی است و هیچ‌گونه خدمتی در زمینه ثبت‌نام یا اصلاح اطلاعات در سامانه سماس ارائه نمی‌دهد.
نکته نهایی:
اگر هنوز اطلاعات ملک یا محل سکونت خود را ثبت نکرده‌اید، بهتر است هرچه سریع‌تر اقدام کنید تا هنگام دریافت خدمات بانکی یا بیمه‌ای با خطا یا تأخیر مواجه نشوید.
