نظام نمره منفی گواهینامه یکی از مهم‌ترین ابزارهای پلیس راهنمایی و رانندگی برای پیشگیری از تخلفات حادثه-ساز است. اگر بدانید چه تعداد نمره منفی باعث ابطال یا ضبط گواهینامه می‌شود، می‌توانید با رعایت قوانین از هزینه‌های مالی و زمانی بعدی پیشگیری کنید. در این راهنما به زبان ساده توضیح می‌دهیم نمره منفی چیست، هر تخلف چند امتیاز منفی دارد، در چه مرحله‌ای گواهینامه باطل می‌شود و چطور می‌توانید نمره منفی را استعلام یا پاک کنید.
امتیاز منفی در گواهینامه چیست و چرا اهمیت دارد؟
طبق آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی، هر راننده با ارتکاب برخی تخلفات خاص، امتیاز منفی دریافت می‌کند. این امتیازات منفی تا یک دوره زمانی در سوابق شما باقی می‌مانند و اگر از حدی بیشتر شوند، گواهینامه ضبط یا باطل خواهد شد. اهمیت این نمره منفی دو جنبه اصلی دارد:
- پیشگیری از تکرار تخلف: وقتی بدانید هر تخلف چه پیامدی دارد، برای رعایت قوانین انگیزه بیشتری خواهید داشت.
- تأثیر مالی و حقوقی: داشتن امتیاز منفی می‌تواند روی نرخ بیمه شخص ثالث اثر بگذارد و هزینه‌های راننده را افزایش دهد.
جدول نمره منفی انواع تخلفات رانندگی
هر تخلف حادثه‌ساز یا پرخطر، امتیاز منفی خاصی دارد. پلیس راهور در جدول نمره منفی رانندگی این موارد را مشخص کرده است. در ادامه، مهم‌ترین تخلفات و امتیاز منفی مربوطه آورده شده است:
| عنوان تخلف | نمره منفی وسایل نقلیه شخصی | نمره منفی وسایل نقلیه سنگین |
|---|---|---|
| عبور از چراغ قرمز | ۵ | ۱۰ |
| سرعت غیرمجاز بیش از ۳۰ کیلومتر در ساعت | ۵ | ۱۰ |
| حرکات مارپیچ و خطرناک | ۵ | ۵ |
| سبقت در محل‌های ممنوع | ۴ | ۱۰ |
| رانندگی در حالت مستی یا مصرف مواد روان‌گردان | ۱۰ | ۲۰ |
تخلفات حادثه‌ساز با بیشترین نمره منفی
تخلفات بالا به‌عنوان تخلفات حادثه‌ساز شناخته می‌شوند و بیشترین امتیاز منفی را دارند. تکرار این تخلفات نه‌تنها احتمال تصادف را بالا می‌برد، بلکه روند ابطال گواهینامه را تسریع می‌کند.
چند نمره منفی باعث ابطال یا ضبط گواهینامه می‌شود؟
براساس مقررات جاری، فرآیند ضبط و ابطال گواهینامه سه مرحله دارد:
- مجموع ۳۰ نمره منفی: اگر امتیاز منفی گواهینامه شما به ۳۰ برسد، گواهینامه به مدت سه ماه ضبط می‌شود. پس از پایان این مدت و پرداخت جریمه، مجددا می‌توانید رانندگی کنید.
- تکرار و رسیدن به ۴۰ نمره منفی: محدودیت در نظر گرفته شده برای مرحله دوم، ۲۵ نمره منفی است، این بار گواهینامه برای شش ماه ضبط می‌شود و جریمه در نظر گرفته شده برای آن طبیعتا بیشتر از مرحله قبل است.
- رسیدن به ۶۰ نمره منفی: در مرحله سوم با ۲۰ امتیاز منفی گواهینامه باطل خواهد شد. جریمه این مرحله حدود یک میلیون و پانصد هزار تومان است.
مراحل ابطال گواهینامه و نحوه بازپس‌گیری آن
اگر گواهینامه شما باطل شود، برای بازپس‌گیری باید مراحل زیر را طی کنید:
- انتظار حداقل یک‌ساله پس از ابطال
- گذراندن دوره‌های آموزشی نظری و عملی تعیین‌شده توسط پلیس راهور
- شرکت در آزمون آیین‌نامه و آزمون عملی
- پرداخت جریمه‌ها و هزینه‌های قانونی
پس از موفقیت در آزمون‌ها، گواهینامه جدید برای شما صادر می‌شود.
چگونه نمره منفی گواهینامه را پاک کنیم؟
پاک شدن نمره منفی دو حالت دارد:
- سپری شدن زمان: اگر ظرف شش ماه از آخرین تخلف، هیچ تخلف جدیدی مرتکب نشوید، ۳۰ امتیاز منفی از سوابق شما حذف می‌شود.
- شرکت در دوره‌های آموزشی: پس از ضبط گواهینامه، گذراندن دوره آموزشی مورد تأیید راهور باعث پاک شدن امتیاز منفی مربوط به آن مرحله می‌شود.
روش‌های استعلام نمره منفی گواهینامه
برای استعلام آنلاین امتیاز منفی، چند روش ساده وجود دارد:
۱. سامانه راهور ۱۲۰
با ورود به بخش استعلام گواهینامه در سایت راهور و وارد کردن کد ملی یا شماره گواهینامه، می‌توانید میزان امتیاز منفی خود را ببینید.
۲. اپلیکیشن‌های پرداخت و خدمات خودرو
برخی اپلیکیشن‌های پرداخت قبوض و خدمات خودرو امکان مشاهده نمره منفی را فراهم کرده‌اند. محبوب‌ترین نمونه‌ها عبارت‌اند از قبضینو، پیشخوان۲۴، آیتول و سامانه خلافی (خلافی دات آی آر). کافی است شماره گواهینامه یا کد ملی خود را وارد کنید تا آخرین امتیاز منفی برایتان نمایش داده شود.
۳. پیامک به سرشماره راهور
در برخی استان‌ها هنوز می‌توان با ارسال پیامک حاوی شماره گواهینامه به سرشماره اعلام‌شده توسط پلیس راهور، از آخرین نمره منفی مطلع شد. توجه کنید این روش ممکن است در همه مناطق فعال نباشد.
تأثیر نمره منفی بر بیمه و هزینه‌های راننده
شرکت‌های بیمه از داده‌های تخلفات رانندگی برای ارزیابی ریسک استفاده می‌کنند. در حال حاضر، هرچند نمره منفی مستقیماً در نرخ بیمه شخص ثالث لحاظ نمی‌شود، اما تکرار تخلفات حادثه‌ساز می‌تواند در آینده باعث افزایش حق بیمه یا سخت‌تر شدن شرایط پوشش شود. به‌علاوه، درصورت وقوع تصادف، داشتن سابقه نمره منفی ممکن است در روند کارشناسی خسارت و تعیین مقصر مؤثر باشد.
پرسش‌های متداول پیرامون نمره منفی و ابطال گواهینامه
چند نمره منفی باعث ابطال گواهینامه می‌شود؟
وقتی مجموع امتیاز منفی شما به ۷۵ برسد، گواهینامه باطل خواهد شد و پس از یک سال، آزمون مجدد لازم است.
نمره منفی چگونه پاک می‌شود؟
اگر شش ماه بدون تخلف بگذرانید یا دوره آموزشی راهور را پس از ضبط گواهینامه طی کنید، امتیاز منفی پاک می‌شود.
آیا می‌توان به‌صورت رایگان نمره منفی را استعلام کرد؟
بله. سامانه راهور و اپلیکیشن‌های نام‌برده مانند قبضینو و پیشخوان۲۴ این خدمت را رایگان ارائه می‌دهند.
آیا نمره منفی روی بیمه شخص ثالث اثر دارد؟
در حال حاضر به‌طور مستقیم اثر ندارد؛ اما سابقه تخلفات شدید می‌تواند در آینده روی نرخ بیمه یا شرایط پوشش تأثیر بگذارد.
آیا برای هر نوع تخلف نمره منفی ثبت می‌شود؟
خیر. فقط تخلفات مشخص‌شده در جدول تخلفات حادثه‌ساز شامل امتیاز منفی هستند.
سخن پایانی
امتیاز منفی گواهینامه چراغ هشداری است که پلیس برای رانندگان پرخطر در نظر گرفته است. دانستن تعداد نمره منفی هر تخلف، روش‌های استعلام و نحوه پاک کردن آن‌ها می‌تواند شما را از هزینه‌های سنگین ابطال گواهینامه و آزمون مجدد نجات دهد. با رعایت قوانین و استفاده هوشمندانه از ابزارهای استعلام آنلاین مانند سامانه راهور، قبضینو، پیشخوان۲۴ و خلافی‌من، هم امنیت خود و دیگران را تأمین می‌کنید و هم در هزینه‌ها صرفه‌جویی خواهید کرد.
