مصرف برق بخش خانگی ۴۰ درصد از کل کشور است؛ برای بهینه‌سازی مصرف انرژی و کاهش مصرف خانگی، مقررات، آموزش و راهبرد ملی ضرورت دارد.
طبق اعلام یک کارشناس مدیریت و آینده‌پژوهی، ۴۰ درصد از مصرف برق کشور مربوط به بخش خانگی است. با وجود اینکه در سال‌های اخیر و با ورود لامپ‌های ال‌ای‌دی، بهبود‌هایی در مصرف بخش خانگی اتفاق افتاده، این بخش هنوز مولد نبوده و نیازمند اقدامات اساسی برای کاهش مصرف است. در همین راستا، اجرای کامل و پیاده‌سازی مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان برای صرفه‌جویی در مصرف برق خانگی بسیار مهم توصیف شد. همچنین بر لزوم فرهنگ‌سازی و حرکت به سوی هوشمندسازی بخش خانگی برای استفاده بهینه از انرژی تأکید شد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که مصرف برق بخش خانگی در ایران حدود دو تا دو و نیم برابر کشورهای دیگر است و لازم است این میزان به استاندارد جهانی نزدیک شود. مدارس، دانشگاه‌ها و رسانه‌های جمعی نقش تعیین‌کننده‌ای در آموزش و ترویج فرهنگ مصرف بهینه دارند و باید آموزش‌های مربوط به بهینه‌سازی مصرف انرژی از سنین پایین و در دروس آموزشی لحاظ شود.
نبود آموزش مناسب در نظام درسی و برنامه‌های آموزشی یکی از نقاط خلأ موجود اعلام شد و بر ضرورت افزودن آموزش بهینه‌سازی مصرف انرژی از دوران کودکی تا پایان تحصیلات دانشگاهی تأکید شد. برنامه‌های آموزشی رسانه‌ای با رویکرد جذاب و اطلاع‌رسانی به خانواده‌ها نیز به عنوان اقدامی مؤثر برای آگاه‌سازی جامعه مطرح گردید.
این کارشناس اعلام کرد که مصرف غیرضروری انرژی می‌تواند به آینده مردم و نسل‌های بعد آسیب برساند و یادآور شد آگاه‌سازی جامعه باعث کاهش سهم ۴۰ درصدی بخش خانگی از مصرف برق و نزدیک‌شدن به استاندارد جهانی خواهد شد. همچنین بخش‌های کشاورزی، صنعت، حمل‌ونقل و تجاری نیز محتاج برنامه‌ریزی مدون و دقیق هستند؛ به ویژه بخش صنعت که حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد برق کشور را مصرف می‌کند. فرسودگی زیرساخت‌های صنعتی یکی دیگر از چالش‌هاست و حمایت دولت برای استفاده از فناوری و تجهیزات نوین جهت کاهش مصرف و افزایش بهره‌وری مورد نیاز است.
درباره بهینه‌سازی نیز باور بر این است که هر کشوری بایستی الگوی بومی و متناسب با زیرساخت و فرهنگ خاص خود را داشته باشد و اجرای راهبردهای کشورهای دیگر بدون بومی‌سازی، مناسب نیست. تدوین استراتژی ملی پنج یا ده‌ساله با همکاری کارشناسان داخلی پیشنهاد شد تا مردم و دولت بتوانند براساس آن حرکت کنند.
- در حوزه خانگی، استفاده از مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان، بهره‌برداری از مصالح مناسب، عایق‌بندی مؤثر، پنجره‌های استاندارد و تجهیزات کارآمد در موتورخانه‌ها توصیه شد تا میزان اتلاف انرژی کاهش یابد.
- بخش حمل‌ونقل کشور با مشکلات ساختاری و اتلاف زیاد انرژی مواجه است و به برنامه‌ریزی مناسب نیاز دارد. اصلاحات اساسی در کلان‌شهرها، توسعه ناوگان اتوبوسرانی و مترو و تشویق مردم به استفاده از حمل‌ونقل عمومی، همچنین گسترش خودروهای برقی به‌عنوان اقدامات ضروری مطرح شد. این اقدامات باید پیوسته، راهبردی و همراه با پایش مستمر نقاط ضعف و قوت باشند.
نقش نهادهای مدنی از جمله مساجد، فرهنگسراها، دانشگاه‌ها و مدارس زمانی پررنگ خواهد شد که برنامه‌ای مدون توسط دولت تهیه شود. در نبود راهبردهای مشخص، آموزش و تبلیغ نیز بی‌تأثیر خواهد بود.
این صاحب‌نظر تأکید کرد که آموزش عمومی باید از مهدکودک تا دانشگاه و از مساجد تا رسانه‌های جمعی، براساس برنامه واحد اجرا شود. این برنامه شامل مشوق‌ها، آموزش و ارزیابی‌های مداوم خواهد بود تا نهادینه‌سازی فرهنگ مصرف انرژی محقق شود.
شکل‌گیری مشارکت ملی در حوزه مصرف انرژی زمانی تحقق پیدا می‌کند که مردم شاهد وجود راهبرد مشخص در دولت باشند و دولت نیز خود را متعهد به اجرای برنامه‌ها بداند. تدوین نقشه‌راه پنج یا ده‌ساله در بخش‌های خانگی، صنعتی، کشاورزی و حمل‌ونقل نخست باید از سوی دولت تدوین و اجرا شود تا انتظار همراهی جامعه منطقی باشد. اقدامات بدون پشتوانه عملی و صرفاً در حد شعار، نه تنها تأثیرگذار نخواهد بود، بلکه ممکن است اوضاع را وخیم‌تر کند.
