آیا فرمول جدید متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان به نفع آن‌هاست؟
در قانون برنامه هفتم توسعه، به موضوع متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان تأمین اجتماعی اشاره شده و هدف اصلی آن، جبران کاهش ارزش واقعی مستمری است. طبق این قانون، در پایان سال سوم برنامه، نسبت مستمری بازنشسته باید به ۹۰ درصد اولین مستمری وی نسبت به حداقل دستمزد سال بازنشستگی برسد. با این حال، اخیراً فرمول جدیدی در فضای مجازی منتشر شده که به گفته برخی کارشناسان، ممکن است بازنشستگان را متضرر کند.
تغییرات پیشنهادی متناسب‌سازی مستمری‌ها
طبق جز ۲ بند “ر” ماده ۲۸ قانون برنامه هفتم، سازمان تأمین اجتماعی موظف است طی سه سال اول برنامه، مستمری بازنشستگان «غیرحداقل‌بگیر» را متناسب‌سازی کند. بر این اساس، این نسبت در سال اول ۴۰ درصد، و در سال‌های دوم و سوم هر کدام ۳۰ درصد مابه‌التفاوت تا رسیدن به ۹۰ درصد تعیین شده است. اما فرمولی که اخیراً در فضای مجازی منتشر شده، نگرانی‌هایی را در بین بازنشستگان ایجاد کرده است.
هدف متناسب‌سازی حقوق بازنشستگان
ناهید حیدری، کارشناس امور بیمه‌ای، توضیح می‌دهد که هدف قانونگذار از متناسب‌سازی، حفظ ارزش ریالی مستمری بازنشستگان در مقایسه با حقوق شاغلان است. او می‌گوید: “در دستگاه‌های دولتی، حقوق بازنشستگان به نسبت ۱۰۰ درصد حقوق شاغلان هم‌تراز تعیین می‌شود؛ در حالی که بازنشستگان از کسورات معاف هستند. اما در تأمین اجتماعی، با توجه به قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی، ملاک پرداخت‌ها میزان حق بیمه و مدت پرداخت آن است.”
نحوه محاسبه متناسب‌سازی در تأمین اجتماعی
حیدری توضیح می‌دهد که در تأمین اجتماعی، متناسب‌سازی به میزان حق بیمه پرداختی هر بازنشسته بستگی دارد. به عبارتی، هر بازنشسته باید متناسب با آورده‌اش و افت ارزش مستمری خود نسبت به سال بازنشستگی دریافتی داشته باشد. فرمولی که در فضای مجازی مطرح شده، اگر بر اساس ضریب اولیه مستمری بازنشستگی محاسبه شود، ممکن است بیش از ۵۰ درصد کاهش در پرداخت‌ها ایجاد کند.
وضعیت فرمول جدید متناسب‌سازی
به گفته حیدری، سازمان تأمین اجتماعی هنوز دستورالعمل رسمی برای نحوه اجرای متناسب‌سازی در برنامه هفتم اعلام نکرده و فرمول‌های منتشرشده به‌طور قطعی قابل استناد نیستند. وی معتقد است که اگر این فرمول به‌جای ضریب افت مستمری، ضریب اولیه مستمری را ملاک قرار دهد، منطق بیمه‌ای و روح قانون برنامه هفتم را نقض خواهد کرد و در واقعیت، باعث کاهش بیشتری در حقوق بازنشستگان می‌شود.
نیاز به هماهنگی بین دولت و مجلس
حیدری همچنین توضیح می‌دهد که نحوه متناسب‌سازی در صندوق‌های لشکری و کشوری، پوششی برای کسورات شاغلان است، اما در تأمین اجتماعی، بازنشستگان با اعمال ۹۰ درصد ضریب افت ممکن است دچار زیان شوند. او پیشنهاد می‌کند که ضریب ۹۰ درصد به ۱۰۰ درصد افزایش یابد تا از کاهش بیشتر حقوق بازنشستگان جلوگیری شود.
