نحوه تحت پوشش قرار گرفتن اعضای خانواده بیمه شده توسط سازمان تأمین اجتماعی چیست و چه شرایطی دارد
امکان تحت تکفل قرار دادن اعضای خانواده در سازمان تأمین اجتماعی با هدف حمایت و گسترش چتر حمایتی بیمه، شرایط قانونی و روند ثبت درخواست را برای بهره‌مندی بیمه‌شدگان و خانواده‌های آنان تشریح می‌کند.
سازمان تأمین اجتماعی این امکان را برای بیمه‌شدگان فراهم آورده است که همسر، فرزندان، پدر و مادر خود را تحت پوشش بیمه‌ای قرار دهند تا از خدمات درمانی و حمایتی بهره‌مند شوند. در بیمه‌های اجباری، افراد تحت تکفل بدون پرداخت هزینه اضافی به این خدمات دسترسی خواهند داشت. قانون تأمین اجتماعی، «کفالت» را به فردی اطلاق می‌کند که از طریق بیمه‌شده اصلی به صورت قانونی تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد. افراد تحت تکفل واجد شرایط می‌توانند از خدمات درمانی و برخی مزایا استفاده کنند، اما امکان دریافت مستمری و مزایای بازنشستگی برای آنان وجود ندارد. در این میان، تنها همسر، فرزندان، پدر و مادر مشمول این قانون هستند و سایر بستگان مانند خواهر و برادر از شمول آن خارج‌اند.
طی سالیان اخیر با افزایش تعداد بازنشستگان و بیمه‌شدگان، درخواست‌های متعددی برای قرار دادن والدین و همسران تحت تکفل ثبت شده است. هر ساله، هزاران پرونده در شعب مختلف سازمان مورد بررسی قرار می‌گیرد که موضوع آن‌ها بررسی شرایط کفالت است. مقررات مربوط به شرایط قانونی بهره‌مندی والدین و همسر بیمه‌شدگان بار دیگر اعلام شده است؛ به گونه‌ای که در صورت احراز شرایط سنی و تأیید وابستگی مالی توسط شعب مربوطه، پدر، مادر و همسر بیمه‌شده می‌توانند از مزایای بیمه‌ای و درمانی بهره‌مند شوند. این مقررات با هدف گسترش حمایت از خانواده بیمه‌شده‌ها و تمرکز منابع بر افراد نیازمند تدوین شده‌اند.
- طبق مقررات موجود و بر اساس ماده ۹۱ قانون تأمین اجتماعی، شرط سنی پدر ۶۰ سال و مادر ۵۵ سال تمام است. برای همسر زنان بیمه‌شده، سن همسر حداکثر باید ۶۰ سال باشد.
- اگر شرایط سنی احراز نشود، پس از تأیید ازکارافتادگی کلی از سوی کمیسیون پزشکی سازمان، امکان برقراری کفالت ایجاد می‌شود.
- فرزندان پسر بیمه‌شده تا سن ۲۲ سالگی و در صورت اشتغال به تحصیل یا ازکارافتادگی می‌توانند تحت تکفل والدین باشند.
- فرزندان دختر تا زمانی که ازدواج نکرده‌اند، تحت پوشش بیمه‌ای خواهند بود؛ اما با ازدواج یا اشتغال این پوشش قطع می‌شود.
کارشناسان بیمه‌های اجتماعی تأکید دارند که کفالت فقط رابطه خانوادگی نیست و وابستگی مالی واقعی و نقش بیمه‌شده در تأمین هزینه‌های زندگی افراد تحت تکفل، ملاک اصلی است. افراد تحت تکفل نباید در زمان درخواست، خود بیمه‌پرداز یا مستمری‌بگیر از سازمان تأمین اجتماعی یا سایر صندوق‌های بازنشستگی باشند.
مراحل ثبت درخواست کفالت شامل تکمیل فرم الکترونیکی، بارگذاری مدارک شناسایی و وابستگی مالی، بررسی پرونده در شعبه، انجام تحقیقات محلی و اعلام نتیجه نهایی از طریق پیامک یا سامانه است. مدارک مورد نیاز عبارتند از: اصل و تصویر کارت ملی و شناسنامه بیمه‌شده و افراد تحت تکفل، عکس، گواهی اشتغال به تحصیل برای فرزندان پسر، و تأییدیه کمیسیون پزشکی برای موارد ازکارافتادگی.
جهت سهولت در ثبت تغییرات و بروزرسانی اطلاعات افراد تحت تکفل، سامانه خدمات غیرحضوری سازمان تأمین اجتماعی در دسترس بیمه‌شدگان قرار دارد. بررسی درخواست‌ها معمولاً ظرف چند هفته انجام شده و در صورت تأیید نهایی، امکان استفاده از بیمه درمانی برای افراد تحت تکفل فراهم می‌شود.
هدف اصلی تدوین و اجرای مقررات کفالت در سازمان تأمین اجتماعی، حمایت از خانواده‌های بیمه‌شدگان، تمرکز بر افراد نیازمند و جلوگیری از سوء‌استفاده‌های احتمالی است. این سیاست در راستای تقویت امنیت اجتماعی و تحقق عدالت بیمه‌ای در کشور دنبال می‌شود.
