فرزندان اتباع خارجی بدون اجازه اقامت فقط تا ۱۵ تیر برای ترک کشور فرصت دارند و محدودیت‌هایی برای ادامه تحصیل و اشتغال اتباع وضع شده است.
سه‌شنبه شب مدیرکل امور اتباع وزارت کشور اعلام کرد دانش‌آموزانی که والدین یا سرپرست قانونی آنها مجوز اقامت ندارند، پس از پایان امتحانات تا پانزدهم تیرماه باید کشور را ترک کنند. ادامه تحصیل این افراد در سال تحصیلی آینده ممکن نخواهد بود و حتی اگر داوطلب آزمون سراسری باشند، امکان ادامه تحصیل وجود ندارد.
درباره دانشجویان اتباع ذکر شد که آنها به علت داشتن گذرنامه و امکان تمدید اقامت، شرایط متفاوت دارند و قانوناً حضور آنها در کشور بلامانع است.
در خصوص مشکلات هویتی ناشی از ازدواج‌های ثبت‌نشده نیز تاکید شد چنانچه ازدواج اتباع بدون ثبت رسمی انجام شود، هویت زوجیت قابل شناسایی نیست و فرآیند شناسایی هویت فرزندان هم دشوار می‌شود. ارائه هرگونه تسهیلات در این موضوع پس از بررسی دقیق پرونده در کمیسیون موارد خاص ممکن است و خانواده‌ها به مشاوران تخصصی دسترسی خواهند داشت.
در مورد زنان سرپرست خانوار، چنانچه بازگشت به کشور مبدأ برای آنان خطر جانی یا مشکلات حاد داشته باشد، موضوع در کمیسیون‌های مرتبط از جمله کمیسیون پزشکی بررسی می‌شود. پس از تایید شرایط خاص، اجازه اقامت موقت یا درمان صادر خواهد شد.
وی درباره تابعیت فرزندان متولد شده در ایران گفت: بر اساس قوانین ایران، تابعیت بر اساس قانون خون تعیین می‌شود و صرف تولد در خاک ایران به تنهایی برای اعطای تابعیت کافی نیست. اگر پدر کودک ایرانی و ازدواج والدین به‌صورت قانونی ثبت شده باشد، فرزند ایرانی محسوب شده و شناسنامه دریافت خواهد کرد.
در مواردی که مادر ایرانی و پدر خارجی باشد، حتی اگر ازدواج ثبت نشده باشد، فرزند می‌تواند با نام خانوادگی مادر، مدارک هویتی دریافت کند. با این وجود، پدر خارجی فقط مجاز به دریافت اقامت موقتی است و شناسنامه برای او صادر نمی‌شود مگر ازدواج ثبت رسمی داشته باشد.
در مورد بازگشت داوطلبانه اتباع گفته شد تمامی مراحل بازگشت مطابق مقررات قانونی انجام شده و نهادهای مسئول برای تسهیل این روند آمادگی دارند. حمایت‌های لازم جهت بازگشت امن و داوطلبانه اتباع در قالب دستورالعمل‌های مصوب فراهم است.
مدیرکل امور اتباع توضیح داد به‌کارگیری اتباع غیرمجاز در مشاغل ممنوع بوده و افرادی که پیش‌تر سند هویتی موقت دریافت کرده‌اند، موفق به اخذ کد شغلی شده‌اند. آنها می‌توانند ابتدا بازگردند، گذرنامه و روادید دریافت کنند و سپس پس از توافق با کارفرما، مجدداً وارد کشور شوند و فعالیت کاری را از سر بگیرند.
در میان اتباع غیرمجاز، نزدیک به ۴۰۰ هزار نفر دارای کد شغلی هستند. این افراد با معرفی داوطلبانه و خروج، از تسهیلات ویزا بهره‌مند می‌شوند؛ اما اگر پیش از خروج توسط نیروهای انتظامی دستگیر شوند، امکان دریافت روادید را از دست خواهند داد.
در رابطه با شرایط کار پس از بازگشت قانونی، تبعه می‌تواند پس از توافق با کارفرما و صدور کارت کار، تحت مجوز یک ساله مشغول به کار شود. این مجوز هر سال با تائید کارفرما تمدید می‌شود و افراد همانند کارگران ایرانی از بیمه و دیگر تسهیلات قانونی بهره‌مند خواهند شد.
در خصوص پذیرش جغرافیایی اتباع بیان شد اکنون فقط ۱۶ استان کشور امکان پذیرش قانونی اتباع دارند و در برخی شهرهای این استان‌ها نیز محدودیت‌هایی وجود دارد. اقامت و اشتغال اتباع خارجی در ۱۵ استان به طور کامل ممنوع است. این محدودیت‌ها به دلایل سیاسی، اجتماعی و امنیتی اعمال و از طریق سامانه‌های مرتبط اطلاع‌رسانی می‌شود.
تمرکز قابل توجه اتباع در استان تهران نیز مورد تاکید قرار گرفت که قریب ۵۰ درصد از کمتر از سه میلیون نفر اتباع خارجی در تهران ساکن هستند و این امر فشار زیادی بر زیرساخت‌های بهداشتی، آموزشی و خدماتی استان وارد کرده است.
در خصوص موضوع سهمیه‌بندی نان و خدمات، افزایش جمعیت ثبت‌نشده در توزیع، موجب بروز اختلال و نارضایتی شهروندان شده که اکثراً از طریق تماس با سامانه‌ها، گزارش می‌شود.
امنیت افغانستان به عنوان کشور همسایه برای ایران مهم دانسته شد و تاکید گردید که ثبات بیشتر افغانستان برای ایران نیز سودمند است، به دلیل مشترکات زبانی و فرهنگی.
در زمینه اعتبار پاسپورت‌های خانوادگی اتباع افغانستان بیان شد که از سال ۲۰۱۷ میلادی، استفاده از این نوع گذرنامه منسوخ شده و همه باید گذرنامه فردی داشته باشند.
در خصوص درخواست صدور گواهینامه، متقاضیان دارای کارت آمایش طبق اطلاعیه فراجا امکان دریافت آن را دارند و تاکنون کارت آمایش ۱۸ صادر شده است. از این پس فقط کارت ۱۹ برای دارندگان کارت ۱۸ صادر خواهد شد و دیگر کارت آمایش جدید صادر نمی‌شود.
سیاست اعلام شده فعلی بر عدم پذیرش پناهنده جدید از کشور افغانستان به دلیل عدم وجود وضعیت جنگی یا تهدید جانی استوار است.
در پاسخ به وضعیت بازگشت خانواده افراد دارای شناسه شغلی، ابتدا شخص دارای کد شغلی باید به کشور بازگردد و بعد از یافتن شغل و قرارداد، درخواست بازگشت خانواده را داشته باشد که این موضوع با توجه به شرایط تصمیم‌گیری خواهد شد.
در پایان بیان شد همکاری با واحدهای تولیدی که نیاز به نیروی کار خارجی دارند، ادامه می‌یابد و اتباع خارجی در صورت ورود قانونی می‌توانند در ایران از شرایط زندگی عزتمندانه برخوردار شوند.
