فرآیند بازگرداندن اتباع غیرمجاز به افغانستان شتاب گرفته و خروج بیش از ۷۱۷ هزار نفر از آغاز سال جاری از سه مرز خروجی انجام شده است.
نادر یاراحمدی، رئیس مرکز امور اتباع و مهاجرین خارجی وزارت کشور، با حضور در بخش خبری اعلام کرد که از ابتدای سال جاری تا روز گذشته، ۷۱۷ هزار و ۶۵۸ نفر از اتباع از سه مرز به افغانستان بازگردانده شدند که بیشترین خروج مربوط به مرز خراسان رضوی بوده است. وی تأکید کرد افرادی که به صورت غیرمجاز در کشور حضور دارند باید در موعد مقرر ایران را ترک کنند.
یاراحمدی افزود به دلیل وقایع اخیر و مصادف شدن با ماه محرم، برخی از اتباع موفق به خروج نشدند و برای تسهیل امور این افراد، به ۱۹۱ دفتر مربوطه در سراسر کشور دستور داده شد که با مراجعه‌کنندگان همکاری کنند تا هر چه سریع‌تر به وسیله اردوگاه‌های ویژه‌ای که ایجاد شده، به مرز اعزام و از ایران خارج شوند. وی ازدحام چند روز گذشته را تأیید و تصریح کرد که با بسیج ظرفیت استان‌های خراسان رضوی، شمالی و جنوبی، تعیین تکلیف اتباع غیرمجاز با سرعت انجام گرفته است.
وی ادامه داد: موضوع حمل و نقل نیز با ایجاد سرپناه و تأمین غذای گرم و سرد برای افراد حاضر در گرمای هوا به سرعت سامان یافت. یاراحمدی بیان کرد در یک روز، خروج ۲۹ هزار نفر، بیشترین میزان خروج در این دوره بوده که اکنون این عدد به ۱۳ هزار نفر در روز رسیده است. همچنین با مشارکت ظرفیت‌های مردمی و ایجاد موکب‌ها، شرایط ازدحام تا حدودی بهبود یافته است.
یاراحمدی به کسانی که مدارک شبه قانونی دارند اعلام کرد در اسفند ۱۴۰۳ اطلاع‌رسانی شده که مدارک در حال ابطال است و چنانچه افرادی اقدام نکرده‌اند، فرصت بسیار محدودی برای رفع مشکل دارند. وی همچنین اشاره داشت بخش حقوقی و کنسولی برای مستأجرانی که فرصت دریافت ودیعه از صاحبخانه‌های خود را نداشتند، امکان وکالت قضائی را فراهم کرده تا از حقوقشان دفاع شود.
یاراحمدی خاطرنشان کرد اکنون تمرکز بر سرشماری اتباع است و از همه کسانی که برگه سرشماری دارند درخواست شده به دفاتر خدمات و اشتغال اتباع خارجی، که در همه استان‌ها فعال است، مراجعه کنند. مراکز ویژه‌ای ایجاد شده تا ازدحام کاهش یابد و افراد با تحویل برگه سرشماری، زمان خروج قانونی را تعیین کرده و در موعد مقرر برای خروج به اردوگاه‌ها مراجعه کنند. این فرایند از ابتدای سال آغاز شده و بسیاری در فروردین مراجعه کردند، اما اکنون به دلیل شرایط ویژه، دوباره این تسهیلات فعال شده است تا مشمول جریمه نشوند.
وی افزود: زمانی که افراد با برگه خروج به اردوگاه‌ها مراجعه می‌کنند، روند خروج آن‌ها مستند و منظم انجام خواهد شد. بخش عمده ازدحام ناشی از مراجعات بدون نوبت و برنامه‌ریزی بوده که مسئولین مجبور به تسریع در خروج افراد شدند. با رعایت نوبت‌بندی‌های اعلام‌شده، فرآیند خروج تسهیل خواهد شد.
یاراحمدی به گلایه‌ها درباره عدم صدور مدارک برای افرادی که بعد از سال ۱۴۰۰ در شرایط اضطراری وارد کشور شدند اشاره کرد و گفت: دولت افغانستان از سال گذشته روند صدور مدارک را آغاز کرده و اکنون صدور گذرنامه و تمدید اسناد هویتی در ایران با سرعت بیشتری در جریان است و مراکز جدید برای تسریع روند راه‌اندازی شده‌اند.
وی اظهار کرد بر اساس توافقات جدید، نمایندگانی از دولت افغانستان در فرایند قضائی حضور خواهند داشت و بر روند خروج اتباع نظارت می‌کنند. یاراحمدی شفافیت و همکاری با کشور افغانستان را مورد تأکید قرار داد و گفت که هیچ مسئله‌ای برای پنهان کردن وجود ندارد و باید همه روندها شفاف باشد.
یاراحمدی تصریح کرد آن دسته از اتباع افغانستانی که کارت اقامت خود را تمدید کرده‌اند به صورت قانونی در کشور حضور دارند و از این پس اشتغال مبنای جدید اقامت خواهد بود. وی خواستار حرکت به سمت نظم و قانون در حوزه اتباع شد و گفت کسانی که فاقد مدارک معتبر هستند یا مدارک شبه‌قانونی دارند، از کشور اخراج خواهند شد.
وی با اشاره به پایان وضعیت جنگی در افغانستان، اعلام کرد که صدور اقامت فوق‌العاده منتفی است و برای اقامت، گذرنامه و ویزا ضروری خواهد بود. تمامی اتباع باید از هم‌اکنون نسبت به تهیه گذرنامه و ویزا اقدام کنند؛ حضور بدون مدارک معتبر جرم محسوب می‌شود.
یاراحمدی تاکید کرد با ساماندهی انجام‌شده، کنترل حضور افراد با مدارک نامعتبر تقویت شده و همکاری‌هایی با افغانستان و پاکستان برای کنترل ورودهای غیرقانونی صورت گرفته است. وی اضافه کرد در صورت دستگیری افراد غیرمجاز، آن‌ها در لیست سیاه قرار می‌گیرند و دریافت ویزا برای مدت طولانی ممنوع خواهد بود، اما کسانی که داوطلبانه کشور را ترک کنند، امکان بازگشت قانونی پس از دریافت مدارک را خواهند داشت.
وی واکنش‌ها به روند بازگرداندن اتباع را یادآور شد و گفت اکنون این موضوع در استان‌های مرزی مشهود است و بسیاری از شهروندان از این روند رضایت دارند. یاراحمدی اعلام کرد هیچ‌گونه تحملی نسبت به حضور افراد غیرمجاز وجود نخواهد داشت و برنامه ساماندهی دولت در مسیر تعیین‌تکلیف افراد فاقد مجوز ادامه خواهد یافت.
در خصوص مواجهه با حضور اتباع غیرمجاز افغانستانی، یاراحمدی بیان کرد که بسیاری از مردم ایران، علیرغم اعتراض به حضور غیرقانونی، رفتار محترمانه و انسانی داشته‌اند. وی افزود برخی نیز با الفاظ تند نارضایتی خود را بیان می‌کنند که این رویکرد مردود است.
وی با اشاره به اشتراکات فرهنگی، زبانی و دینی بین دو کشور افزود که ایران همواره کنار افغانستان بوده و از مردم این کشور حمایت کرده است. یاراحمدی از مردم ایران خواست در مواجهه با فرآیند اخراج غیرمجازها، با صبر رفتار کنند تا روند قانونی طی شود.
در ادامه وی نسبت به تبلیغات تفرقه‌افکنانه رسانه‌های معاند هشدار داد و گفت مردم دو کشور باید مراقب باشند که در دام این تبلیغات گرفتار نشوند. همچنین تأکید کرد که مردم ایران نژادپرست نبوده و رفتارشان طی سالیان گذشته نشان‌دهنده این واقعیت است.
یاراحمدی بیان کرد که برخی شبکه‌ها با بزرگنمایی موضوع طرد اتباع، واقعیت‌ها را تحریف می‌کنند و این قبیل رفتارهای دوگانه باید برای مردم ایران و افغانستان زنگ هشدار باشد.
وی درباره جمعیت مهاجران توضیح داد حداکثر ۳ درصد جمعیت هر کشور می‌تواند مهاجر باشد و با جمعیت ۹۰ میلیون نفری، سقف مهاجرپذیری کشور حدود ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تا ۳ میلیون نفر است. یاراحمدی اظهار داشت ۶۰۰ هزار مهاجر دارای وضعیت قانونی در کشور هستند و تا کنون ۷۱۷ هزار و ۳۵۸ نفر از جمعیت غیرمجاز کاهش یافته است. هدف نهایی رسیدن به ۳ میلیون مهاجر مجاز است و سپس شیوه مدیریت جمعیت مورد بازنگری قرار خواهد گرفت.
یاراحمدی گفت بازگشت به استانداردهای جهانی هدف نهایی است و قرار است تا نیمه نخست ۱۴۰۴ وضعیت ۲ میلیون و ۳۳ هزار نفر از دارندگان برگه سرشماری تعیین تکلیف شود تا به هدف ۳ میلیون نفر نزدیک شویم. وی افزود از اسفند ۱۴۰۳ اعلام شده افرادی که فقط برگه سرشماری دارند باید کشور را ترک کنند و برنامه ساماندهی با سیاست دقیق ادامه دارد.
یاراحمدی در پایان تأکید کرد ساماندهی اتباع یک الزام قانونی، ملی و اجتماعی است و همه دستگاه‌ها با جدیت مسیر ساماندهی را تا تحقق کامل ادامه خواهند داد.
